پرسش مهر هجدهم

چگونگی آموزش آداب اجتماعی به کودکان

برگرفته از کتاب «آیین شکوفایی» نوشته ی «احمد نباتی»

ادب در گفتار و رفتار بهترین زینت برای کودکان­ محسوب شده و نشانه ­ی کمال عقل و بالندگی آن ­ها است. شخص باادب ظرافت در گفتار و رفتار دارد و به همین دلیل می ­تواند با دیگران معاشرت خوبی داشته باشد. مهم­ ترین نکته­ ای که در تربیت کودک باید مدّ نظر قرار گیرد، آموزش ادب است.

امام سجّاد (علیه ­السلام) در رابطه با حقوق فرزند می ­فرمایند: «موظف هستی فرزندت را با آداب و اخلاق پسندیده پرورش دهی.»

همچنین امیرالمومنین (علیه ­السلام) می­ فرمایند: «بخشش و تفضّل هیچ پدری به فرزندش، بهتر از ­عطیّه­ ی ادب و تربیت پسندیده نیست.»[۱]

1- حضرت امام باقر (علیه السّلام) فرمودند: به راستی کامل ترین مومنان در ایمان خوش خلق ترین آنها است.

منبع : اصول کافی جلد 4، ص 303

2- حضرت رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: در روز قیامت، در ترازوی کارهای مومن بهتر از حسن خلق نگذارند.

منبع : اصول کافی جلد 4، ص 303

حکایتی زیبا با موضوع تحمل همدیگر .

در عصر یخبندان بسیاری از حیوانات یخ زدند و مردند.

خارپشت ها وخامت اوضاع را دریافتند. تصمیم گرفتند دورهم جمع شوند و بدین ترتیب همدیگر را حفظ کنند.‌‌

وقتی نزدیک تر بودند، گرم تر می شدند، ولی خارهایشان یکدیگر را زخمی می کرد. به همین خاطر تصمیم گرفتند از هم دور شوند، ولی از سرما یخ زده می مردند.

ازاین رو مجبور بودند برگزینند یا خارهای دوستان را تحمل کنند، یا نسلشان از روی زمین بر کنده شود.

دریافتند که باز گردند و گردهم آیند. آموختند که، با زخم های کوچکی که از همزیستی با کسی بسیار نزدیک بوجود می آید، زندگی کنند ،چون گرمای وجود دیگری مهم تر است.

و این چنین توانستند زنده بمانند

نتیجه آنکه  . 

ملاک کلی ارزش اخلاقی، مصلحت عمومی فرد و جامعه است :

یکی از مباحث مهم در مکاتب متفاوت فلسفه اخلاق این است که آیا اخلاق نسبی است یا مطلق؛ به این معنا که آیا ارزشهای اخلاقی به تناسب افراد، زمان، مکان و سایر شرایط تغییر می‌کنند یا پیوسته ثابت اند.

معرفی و دانلود کتاب اخلاق در فضای مجازی

از: معصومه نصیری    -   ناشر: انتشارات پشتیبان

کتاب اخلاق در فضای مجازی اثر معصومه نصیری، به اصول و قواعد اخلاقی که در فضای مجازی باید رعایت شود، پرداخته است.

در هر فضایی که انسان به کنش‌گری و تعامل می‌پردازد ملزم به رعایت اصول و قواعدی اخلاقی و انضباطی است و هر چه محیط ناشناخته‌تر باشد رعایت آن اصول مهمتر به شمار می‌آید. در فضای کمتر شناخته‌ای چون فضای مجازی، تعیین اصولی اخلاقی برای بهره‌گیری از فناوری‌ها ذیل اخلاق کاربردی قابل مطالعه است. اظهارنظر در این مهم، بی‌تردید مستلزم داشتن تخصص در حوزه فناوری و معارف دینی و حتی حقوقی است. لذا، بنیان‌های ارزشی و مسئولیت‌های تک تک ما در این فضا، چارچوب اخلاقی برای فعالیت و کنش‌گری‌مان را تعیین می‌کند.

یکی از دغدغه همه انسان‌ها موفقیت در زندگی است، اما اکثر افراد موفقیت را در پیشرفت مالی می‌دانند، در صورتی که اصل موفقیت در خصوصیات شخصیتی و رشد و تکامل اخلاقی نهفته است.

همه انسانها در زندگی در پی موفقیت هستند، اما بیشتر افراد موفقیت را در امکانات مادی و مالی می‌بینند. نباید فراموش کرد که تکامل و رشد شخصیتی بالاترین موفقیت است. متاسفانه اکثر ما انسان‌ها راهی که به مقصد می‌رسد را گم کرده‌ایم. اگر بخواهیم در مسیر روند درست زندگی قرار بگیریم هیچ راهی جز دین و معنویت وجود ندارد.تحقیقات نشان می‌دهد که اعتقادات دینی و مذهبی مهم‌ترین عامل برای مقابله درست با مسائل و مشکلات است. 

معنی انتقاد عبارت است از اعمال قضاوتی منفی که بویژه در مورد شیوه های سلوک ، ادبیات یا محصولات فرهنگی بطور عام صورت میگیرد . بررسی انتقادی متون مذهبی ، فعالیتی بود که به عنوان نوعی حربه ی مناقشات دینی در جریان اصلاح مذهبی نشو و نما یافت . در آن هنگام نقد متون انجیلی ،به منزله ی قضاوتی منفی اما عینی در باب عمل و احکام دستگاه در نظر گرفته می شد . غرض از انتقاد ، کشف مفرو ضات مستتر و بر ملا کردن بطلان دعاوی حجیت آن مفروضات ، و همچنین بطور ساده پیدا کردن غلط ها و اشتباهات بود

اكنون كه این آیه از آداب گفت و گو با رسول‏اللَّه سخن مى‏گوید، ما نیز كمى درباره‏ى دستوراتى كه اسلام براى سخن گفتن دارد، اشاره كنیم:

 1- گفتار باید همراه با كردار باشد وگرنه قابل سرزنش است. «لِمَ تَقولون مالا تَفعلون»(202)

 2- گفتار باید همراه باتحقیق باشد. (هدهد به سلیمان‏علیه السلام گفت: خبرى قطعى و تحقیق شده آورده‏ام) «بِنَباءٍ یَقین»(203)

جدایی اخلاق از علم

متأسفانه در عصر حاضر، جدایی علم از اخلاقیات موجب شده است که انسان تمام قوای فکری اش را در جهت سود و لذت ناپایدار و غیراصیل به کار بندد و پس از آن، کم کم جامعه از ارزش ها تهی می شود و نیز بی پناهی ها، اضطراب ها، ظلم و ستم ها و پوچ گرایی ها را تجربه می کند که به تعبیر یکی از بزرگان: «علم بسیار در غیر طاعت سبحان، ماده گناهان است.» انسانی که تنها در بُعد علمی منهای تقید به زیبایی ها و ارزش های انسانی و الهی، تنها و تنها به افزون خواهی فکر می کند، در حقیقت، انسان توانا و قدرتمندی است که در یک بعد رشد کرده است، نه انسان فضیلت مند، جامع نگر و جامع عمل.

                       بـــــدگهر را علم و فـن آمـــوختن         دادن تیغ است دست راهــــــزن

                       تیغ دادن در کف زنـــــگی مـست         بِه که آید علم را ناکس به دست

                       علم و مال و منصب و جاه و قِران          فتنه آرد در کـــف بدگــــوهــران

هنگامی که مسلمانان برای جنگ بدر رهسپار بودند، در مسیر خود به عربی بادیه نشین برخوردند. از او پرسیدند: آیاسپاه قریش را دیده است؟ مرد پاسخی نداد. به او گفتند: به پیامبر خدا سلام کن. بیابان نشین ریشخندکنان پرسید: آیا رسول خدا میان شماست؟ مسلمانان گفتند: بله، پس بر او سلام کن!

چه چيزى سبب مى‏شود كه الگوى سازنده‏اى براى فرزندان نباشيم؟ عملكرد والدين و نگرش آنها، نقش الگو و اسوه بودن آنان را مشخص مى‏كند. ابراز اين جمله كه «همچون من عمل مكن، به گفته‏ى من عمل نكن» واقعيت ناگوارى است كه بسيارى از والدين به فرزندان خود توصيه مى‏كنند. در واقع آنها انتظار دارند كه فرزندان، كارى متفاوت از اعمال والدين انجام دهند در صورتى كه عملا چنين اتفاقى نخواهد افتاد، به طور مثال كودكان والدين خود را كه به سوى مصرف الكل و مواد مخدر روى آورده‏اند، سرمشق خود قرار مى‏دهند. حقيقت اين است كه ابراز اين جمله كه:«اين كار اشتباه است، انجام نده» هيچ كمكى به خوددارى فرزندان از انجام آن عمل نخواهد كرد. 

 مردي در جهنم بود كه فرشته اي براي كمك به او آمد و گفت: من تو را نجات مي دهم براي اينكه تو روزي كاري نيك انجام داده اي.

فكر كن ببين آن را به خاطر مي آوري يا نه؟

او فكر كرد و به يادش آمد كه روزي در راهي كه ميرفت عنكبوتي را ديد اما براي آنكه او را له نكند راهش را كج كرد و از سمت ديگري عبور كرد.

فرشته لبخند زد و بعد ناگهان تار عنكبوتي پايين آمد و فرشته گفت تار عنكبوت را بگير و بالا برو تا به بهشت بروي.

مرد تار عنكبوت را گرفت در همين هنگام جهنميان ديگر هم كه فرصتي براي نجات خود يافتند به سمت تار عنكبوت دست دراز كردند تا بالا بروند، اما مرد دست آنها را پس زد تا مبادا تار عنكبوت پاره شود و خود بيفتد كه ناگهان تار عنكبوت پاره شد و مرد دوباره به سمت جهنم پرت شد.

فرشته با ناراحتي گفت: تو تنها راه نجاتي را كه داشتي با فكر كردن به خود و فراموش كردن ديگران از دست دادي.ديگر راه نجاتي براي تو نيست و بعد فرشته ناپديد شد.!